بررسی فرایندهای مناطق کوهستانی با استفاده از ضریب خمیدگی خطوط منحنی میزان مورد شناسی: باتولیت الوند همدان

تودۀ باتولیت الوند همدان با جهت شمال غرب- جنوب شرق در جنوب، جنوب شرق و غرب همدان واقع‌ شده‌است. فرم درّه‏های کوهستانی تحت‌تأثیر ساختار اولیه، تکتونیک، فرایندهای ژئومورفولوژیک و عوامل مختلف فرسایشی در طی زمان شکل می‏گیرد. انعکاس برایند کلی فرایندهای اثرگذار زمین‌شناسی در طی زمان ‌بر فرم منحنی میزان‏ها قابل ارزیابی است. با بررسی ضریب خمیدگی خطوط منحنی میزان که از تقسیم فاصلة هوایی یک خط منحنی میزان بر طول واقعی آن در نقشه‏های توپوگرافی با مقیاس 50000/1 به‌دست می‏آید، می‏توان تأثیرات درازمدت عوامل اثرگذار بر لندفرم‏های منطقه را ردیابی کرد. برای این منظور حوضه‌های منشعب از ارتفاعات الوند همدان، به 28 زیر‌حوضه تقسیم و شاخص مورفومتریک ضریب خمیدگی در چهار زیرگروه حوضه‏ای با توجه به بلندترین ارتفاع مسلط به حوضه (3500، 3400، 3200 و 2800) برآورد و بین مقدار ضرایب خمیدگی با ارتفاع منحنی میزان‏ها روابط خطی برازش شد. سپس وضعیت ضرایب برآورد‌شده در ارتباط با جهتِ ناهمواری‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. مقدار ضریب خمیدگی منحنی میزان‏ها با توجه به فاصله از قلة اصلی، ابتدا روند نزولی و سپس روند صعودی پیدا کرده‌است. چنین روندی حاکی ‌از تغییر فرایند از یخچالی به مجاور یخچالی است. علاوه‌بر آن در این تودة کوهستانی، با توجه به متفاوت‌بودن وضعیت پیشانی جبهة کوهستان، ارتفاع حضیض ضرایب خمیدگی درّه‏های واقع در دامنه‏های شمال‏شرقی، بالاتر و ضرایب خمیدگی آن‌ها کمتر از درّه‏های واقع در دامنه‏های جنوب‏غربی است. چنین تغییراتی در ضرایب خمیدگی بیان‌کنندة این است که نوع و میزان اثرگذاری فرایندها، تحت‌تأثیر ارتفاع و جهت ناهمواری‌ها متغیّر بوده و در دامنه‏های شمال‏شرقی شرایط مطلوب‏تری برای اثرگذاری فرایندهای یخچالی وجود داشته است.